LUNETY CELOWNICZE: OZNACZENIA CYFROWE I TECHNOLOGIE
OPTYKA CELOWNICZA – PODSTAWOWE ZASADY
Lunety celownicze są dziś nieodłączną częścią nowoczesnego polowania. Umieszczona w lunecie celowniczej siatka celownicza zastępuje muszkę i szczerbinkę i wraz z powiększeniem umożliwia pełną kontrolę nad celnością strzału. Dowiedz się więcej na temat oznaczeń liczbowych i wartości stosowanych w specyfikacjach lunet celowniczych.
POWIĘKSZENIE I POLE WIDZENIA
Powiększenie to ważny parametr lunety celowniczej, który określa wielokrotność, z jaką obserwowany obiekt wydaje się przybliżony do obserwatora. Im wyższa wielkość powiększenia, tym bliższy wydaje się obserwowany obiekt i tym mniejsze jest pole widzenia.
WSPÓŁCZYNNIK POWIĘKSZENIA (ZOOM)
Lunety celownicze mogą mieć powiększenie stałe lub zmienne. Modele z regulowanym powiększeniem zmiennym są bardziej uniwersalne. Współczynnik powiększenia (zoom) określa regulowany zakres powiększenia w urządzeniach optycznych. Im wyższy współczynnik, tym większy zakres powiększeń. Nowoczesne lunety celownicze mają wysoki współczynnik powiększenia (= duży zakres powiększeń), np. 6x (jak w modelu 2-12x50) lub 8x (jak w modelu 2-16x50) – dzięki czemu sprawdzają się w większości sytuacji, z jakimi można się zetknąć podczas polowania.
Niektóre lunety celownicze mają stałe powiększenie. W takim przypadku zmiana powiększenia jest niemożliwa. Na rynku pozostało niewiele takich modeli, ponieważ lunety celownicze ze zmiennym powiększeniem zapewniają obecnie bardzo dobrą jakość obrazu, a wyższe współczynniki powiększenia oznaczają szerszy zakres zastosowań lunety.
PŁASZCZYZNY OBRAZU
Konstrukcja lunety celowniczej (soczewkowy układ odwracający) powoduje powstanie dwóch płaszczyzn obrazu.
Na pierwszej płaszczyźnie obrazu (płaszczyźnie obiektywu) znajdującej się za obiektywem lunety pojawia się obraz odwrócony o 180° w pionie i poziomie. Następnie układ odwracający powiększa go, obraca i przenosi na drugą płaszczyznę. Okular, działając jak szkło powiększające, przekazuje ten obraz do ludzkiego oka.
Większość używanych dziś lunet celowniczych jest wyposażona w siatkę celowniczą umieszczoną na drugiej płaszczyźnie obrazu. Przy przejściu na wyższe wartości powiększenia rozmiar siatki celowniczej nie ulega zmianie. Zmienia się natomiast wielkość obrazu. Nawet przy dużych powiększeniach cel jest tylko nieznacznie przesłonięty przez siatkę celowniczą. Siatka celownicza w ograniczonym stopniu nadaje się do szacowania odległości.
OPTYKA CELOWNICZA – PODSTAWOWE ZASADY
SIATKI CELOWNICZE
Termin „siatka celownicza” odnosi się do szerokiej gamy podziałek nakładających się na cel, umieszczonych w lunecie celowniczej. Zarówno cel, jak i podziałka są wyraźnie widoczne dla oka.
Siatki celownicze przyjmują różną formę. Większość składa się z krzyża z nitek, belek, punktu, kółka lub połączenia tych oznaczeń.
Dostępne są dwa typy siatek celowniczych: bez podświetlenia oraz z podświetleniem.
OPTYKA CELOWNICZA – PODSTAWOWE ZASADY
SIATKA CELOWNICZA Z PODŚWIETLENIEM
Siatki celownicze mogą być wyposażone w system podświetlający różne części powierzchni celowniczej. W lunetach celowniczych z podświetleniem siatka celownicza wyraźniej kontrastuje ze zwierzyną, co daje większą pewność podczas celowania. Lunety te są świetnie dostosowane do potrzeb myśliwego: posiadają przełącznik trybu dziennego/nocnego, regulację natężenia podświetlenia, automatyczne włączanie/wyłączanie, czujnik nachylenia, cechuje je duża trwałość, jasność itp. W SWAROVSKI OPTIK nazwa lunety celowniczej zawiera informację o tym, czy luneta jest podświetlana (mała litera „i” oznacza „illuminated”, czyli podświetlana). Wszystkie lunety celownicze produkowane przez SWAROVSKI OPTIK (z wyjątkiem kilku modeli przeznaczonych na określone rynki) mają podświetlane siatki celownicze.
REGULACJA SIATKI CELOWNICZEJ
Celując przy pomocy lunety celowniczej, myśliwy musi ustawić dwa różne punkty – punkt siatki i punkt celowania na ciele zwierzęcia – na jednej linii. Siatka celownicza nie może ulec przesunięciu pod wpływem działania sił zewnętrznych, takich jak siła odrzutu. W przeciwnym razie punkt trafienia będzie się zmieniał w niekontrolowany sposób. Aby możliwe było przystrzelanie broni, konieczne jest jednak zastosowanie rozwiązań służących do zmiany i regulacji położenia siatki celowniczej wewnątrz lunety celowniczej.
Punkt celowania oznacza punkt na ciele zwierzyny, w który strzelec chce trafić. Tradycyjny sposób celowania wymaga ustawienia muszki i szczerbinki w jednej linii z punktem celowania, co umożliwia oddanie celnego strzału. Luneta celownicza w pewnym sensie łączy w sobie muszkę i szczerbinkę w jeden punkt na siatce celowniczej – punkt siatki.
Siatkę celowniczą reguluje się klikami umieszczonych na lunecie pokręteł. Odpowiedni kierunek wskazuje etykieta znajdująca się na pokrętłach. Jeden klik pokrętła przesuwa punkt trafienia oddalony o 100 m np. o 1 cm.
Zmiana ustawienia pokrętła przesuwa siatkę celowniczą w układzie odwracającym o tysięczne części milimetra.
POKRĘTŁO BALISTYCZNE
Niemal wszyscy producenci lunet celowniczych oferują dziś jako opcję pokrętło balistyczne . Umożliwia ono szybką korektę linii celowania. W praktyce oznacza to, że pomaga ono utrzymać właściwe ustawienie punktu celowania pomimo większej odległości do celu.
Jeśli na przykład luneta celownicza jest przystrzelana na odległość 150 m (tzn. punkt celowania i punkt trafienia są identyczne), obracając pokrętłem, można szybko i łatwo ustawić punkt trafienia na odległość 200, 250 lub 300 m. Pokrętło musi zostać oczywiście oddzielnie dostosowane do określonego zestawu broni i amunicji.
Jeżeli dane balistyczne zostały prawidłowo obliczone, a strzelec ma świadomość ewentualnych konsekwencji związanych z oddawaniem strzału z dużej odległości i uwzględnia wszystkie czynniki zewnętrzne wpływające na celność, sprawa jest prosta: wystarczy zmierzyć odległość, odpowiednio nastawić pokrętło balistyczne i utrzymać właściwe ustawienie punktu celowania, aby oddać celny strzał.
PARALAKSA
Paralaksa to błąd występujący przy strzelaniu bez patrzenia przez środek lunety celowniczej. Błąd ten powoduje przesunięcie siatki celowniczej względem celu. Występuje on tylko wtedy, gdy oko znajduje się poza osią optyczną, to znaczy gdy patrzymy w okular pod kątem ostrym lub rozwartym.
WIĘCEJ ARTYKUŁÓW NA TEMAT URZĄDZEŃ TELEOPTYCZNYCH
Szukasz dodatkowych informacji i praktycznych wskazówek dotyczących teleoptyki? Zajrzyj do naszej sekcji Urządzenia teleoptyczne bez tajemnic i poznaj fascynujący świat lornetek, lunet obserwacyjnych i lunet celowniczych.
