Inicjatywy w zakresie ochrony przyrody mają różne formy, jednak te, które odnoszą największe sukcesy, obejmują nie tylko ochronę gatunków i siedlisk, ale także zaangażowanie lokalnych społeczności – ludzi, którzy mają bezpośredni interes w utrzymaniu zdrowia i wysokiej jakości swojego środowiska. Gdy uda się zdobyć ich poparcie, bitwa jest w zasadzie wygrana.
Uświadomienie sobie tej prostej prawdy było dla BirdLife South Africa bodźcem do opracowania Programu szkoleń dla lokalnych przewodników obserwatorów ptaków – nowatorskiej inicjatywy łączącej wiejskie społeczności, często zamieszkujące odległe zakątki kraju, z przeżywającą w RPA rozkwit branżą awiturystyki. Rezultaty były przełomowe: od czasu inauguracji programu w 2001 roku przeszkolono ponad 200 przewodników, z których każdy stał się ekspertem w dziedzinie ptaków występujących w jego okolicy – wykwalifikowanym przewodnikiem, który jest w stanie znaleźć atrakcyjne gatunki poszukiwane przez ptasiarzy, a także, co równie ważne, ambasadorem ptaków i orędownikiem działań na rzecz ich ochrony.
PROCES JEST RYGORYSTYCZNY.
Co roku organizowany jest jeden kurs, a kandydaci są poddawani wstępnej weryfikacji, żeby upewnić się, czy podołają roli, która bywa wymagająca. Podstawowe wymagania obejmują zainteresowanie przyrodą oraz wykształcenie średnie, jednak przed przejściem do etapu rozmowy kwalifikacyjnej przyszli przewodnicy muszą również nadesłać film ze swoim udziałem.
Ostatecznie wybranych zostaje od ośmiu do piętnastu kandydatów, którzy podczas kursu rozwijają kluczowe kompetencje niezbędne do odniesienia sukcesu w pracy przewodnika obserwatorów ptaków. Szkolenie obejmuje znaczną ilość zajęć w terenie, poznawanie najważniejszych gatunków występujących na obszarach, na których przewodnicy będą działać, oraz doskonalenie umiejętności rozpoznawania ptaków.
Po ukończeniu nauki przewodnicy stają się niezależnymi właścicielami firm, nadal są jednak wspierani w ramach struktur poszkoleniowych oraz partnerstwa pomiędzy BirdLife South Africa i SWAROVSKI OPTIK. Wsparcie to obejmuje pomoc w rozwijaniu przedsiębiorstwa, warsztaty dla kobiet, forum przewodników i kursy doszkalające.
Kraska zwyczajna (Coracias garrulus) i Żołna białoczelna (Merops bullockoides). Zdjęcie: Andrew de Blocq
WYKWALIFIKOWANI PRZEWODNICY CHODZĄ W MUNDURACH,
ZDOBYWAJĄ LORNETKI SWAROVSKI OPTIK
i należą do najwyżej cenionych członków ptasiarskiej społeczności. Co ważne, są również postrzegani jako liderzy i decydenci w swojej okolicy, a ich nowo zdobyta wiedza pozwala im wnosić wkład w różne działania – na przykład w projekt dotyczący rodzimych nazw ptaków występujących w Afryce Południowej.
Przewodnik: Samson Mulaudzi
Dale Forbes, dyrektor ds. strategicznego rozwoju w firmie SWAROVSKI OPTIK, studiował zoologię na Uniwersytecie KwaZulu-Natal, jest więc w stanie docenić zalety programu z perspektywy osoby, która zna się na rzeczy.
SWAROVSKI OPTIK wspiera Program szkoleń dla lokalnych przewodników obserwatorów ptaków od 2013 roku, zaopatrując w sprzęt liczne grono aktywnych przewodników i współfinansując kierownika projektu Avitourism realizowanego przez BirdLife South Africa.
Program odniósł niewątpliwy sukces w regionie, w którym jest realizowany, czyli we wschodniej części RPA. Ambitne plany zakładają wdrożenie go w całym kraju, a zwłaszcza w Parku Narodowym Greater Kruger oraz w Prowincji Przylądkowej Wschodniej i Prowincji Przylądkowej Zachodniej. Rozszerzenie programu jest ściśle związane z prowadzoną przez BirdLife South Africa obszerną witryną internetową, która dostarcza ptasiarzom szczegółowych informacji na temat najatrakcyjniejszych w kraju miejsc do obserwacji ptaków, lokalnych przewodników oraz wielu innych kwestii.
PONAD 50 OSÓB
wykonuje obecnie pracę przewodnika i często cieszy się opinią autorytetu ornitologicznego w swoim regionie. „Wielu ptasiarzy zawdzięcza tym przewodnikom najwspanialsze obserwacje życia”, wyjaśnia Andrew de Blocq z BirdLife South Africa. Z biegiem czasu niektórzy przewodnicy porzucają oczywiście to zajęcie, jednak wielu spośród tych, którzy się na to decydują, podejmuje pracę w ochronie przyrody, branży hotelarskiej i edukacji.
Podobny program został zainicjowany w Ugandzie i wszystko wskazuje na to, że model ten nadaje się idealnie także dla innych krajów, w których istnieje zapotrzebowanie na formalne szkolenia dla przewodników obserwatorów ptaków.
Największym atutem programu jest jednak wykorzystanie awiturystyki do wzmocnienia pozycji członków lokalnych społeczności, a jednocześnie wspierania realizacji celów w zakresie ochrony przyrody. Przewodnicy, dla których przyroda jest dosłownie źródłem utrzymania, przyjmują na siebie odpowiedzialność za jej ochronę, a klienci korzystają z ich fachowej wiedzy. Takie rozwiązane jest korzystne dla wszystkich – czego chcieć więcej?
Dowiedz się więcej o wyszkolonych przez BirdLife South Africa lokalnych przewodnikach obserwatorów ptaków.
© Zdjęcia: BirdLife South Africa i Andrew de Blocq
